فرق پژوهش با تحقیق چیست ؟
فرقی ندارد ، پژوهش فارسی است و تحقیق عربی است .
تعریف پژوهش : کوشش علمی توأم با طرح و نقشه برای کشف مجهول علمی
ارزش پژوهش در مقایسه با آموزش بیشتر است چون آموزش تمام خواهد شد اما پژوهش شامل هر مسئولیتی که فرد عهده دار می شود . حتی در شغل خانه داری هم پژوهش همراه است . بیشتر مقالات را خانم های خانه دار ارایه می دهند .
روش تحقیق : چگونگی گردآوری اطلاعات و پردازش آنها به منظور حل یک مسئله و مشکل . مثلا در سوره نساء آیه 34 در مورد زدن خانم ها در موارد نشوز و نافرمانی می باشد که اول موعظه است و در مرحله دوم دوری کردن از بسترشان و در آخر زدن است . شبهه ای که در اینجا مطرح است این است که خدا انسان را کرامت داده و فرقی بین زن و مرد نیست پس چرا خداوند فرموده زن را بزنید ؟! در این مورد جای پژوهش و تحقیق است چون این شبهه برای ما مجهول می باشد . و اگر بتوانیم با پژوهش جواب قانع کننده ای بدهیم ، خیلی موفق هستیم . در واقع هدف از پژوهش پاسخگویی به یک مسئله مجهول است .
ضرورت و فوائد پژوهش : اسلام به امر تحقیق اهمیت بسیار داده است ، روایات بسیاری در این زمینه داریم بطور مثال امام صادق (ع ) می فرمایند : «کتاب بنویسید و میان برادرانتان منتشر کنید » نوشتن کتاب نیاز به تحقیق و پژوهش دارد .
امروزه یکی از آفات و آسیب های پژوهش ، زیاد کتاب نوشتن است . ارزش علمی مقاله بیشتر از کتاب است .
در جای دیگر رسول خدا (ص ) می فرمایند :« علم را بنوشتن به بند بکشید »
و امام صادق (ع) می فرمایند :« بنویسید چون چیزی که نوشته نشود و حفظ شود ، نمی ماند . »
در روایت دیگری آمده : هر کس بمیرد و از او دفتر و قلم باقی بماند ( یعنی نوشته ای به جا بگذارد ) بهشت بر او واجب می شود »
و امام علی (ع) می فرمایند : « هر علمی که در کاغذ نباشد ضایع می شود . »
بزرگان گفته اند : « علم شکاری است و کتابت دام است »
پژوهش روحیه کنجکاوی انسان را تقویت می کند بعنوان مثال آزادی عقیده در اسلام وجود دارد و میدانیم که در دین هیچ اجباری نیست پس چرا وقتی که مسلمانی کافر شد ، باید اعدام شود ؟!
و پژوهش زمینه ابداعات و اختراعات است .
ویژگی های یک اثر تحقیقی خوب : 1. محتوای خوب و سودمند
2. منطقی بودن 3. تناسب با مخاطب 4. سادگی و روانی 5. اختصار
ویژگی های یک محقق خوب : 1. هدف داری 2. دارای اراده قوی بودن 3. عالم بودن 4. کنجکاوی ، نقادی ، نکته سنجی 5. داشتن قدرت استدلال 6. داشتن صبر و حوصله 7. انصاف در داوری 8. حق گو بودن 9. آشنایی با زبان های بیگانه 10 . تسلط بر ابزار نوین
آسیب شناسی پژوهش و تحقیق : یکی از وظایف مومن آسیب شناسی و رفع آن است . در کار پژوهش هم آسیب شناسی اهمیت فراوانی دارد .
اهمیت :
1. عدم آشنایی و آگاهی از شیوه ها و روش تحقیق
2. عجله در کار و تحقیق و عدم صبر و حوصله
3. انتخاب موضوع بدون در نظر گرفتن نیاز جامعه و توانایی و رشته تحصیلی خود
4. رونویسی از مطالب دیگران
5. زیاد کار بیرون دادن ( نوشتن مقالات و کتاب های بسیار )
در روایتی از پیامبر اسلام آمده است : « از نشانه های آخرالزمان اینست که علم رخت بر می بندد و نوشته زیاد می شود . »
6. تعصبات بیجا
7. پیش داوری و اظهار نظر شخصی
8. حب و بغض نسبت به شخص یا مذهب خاص
9. ذکر مطالب بی منبع
10. عدم تسلط بر روش های نوین