الف- بررسي آيات قرآن

1- سوره بقره، آيه 154:

«و لا تقولوا لمن يقتل في سبيل‌الله اموت بل احياء ولکن لا تشعرون»

«کسي را که در راه خدا کشته شد، مرده نپنداريد، بلکه او زنده جاويد است، وليکن شما اين حقيقت را نخواهيد يافت.»

در آيه بالا 3 تذکر بسيار مهم درباره شهدا به انسان‌هاي ديگر شده است:

1- در پندار و گفتار در مورد شهدا نبايد لفظ (مرگ) را بکار برد.

2- حيات شهدا بعد از شهادت براي هميشه جاودان است.

3- ما توان درک زندگي شهدا را نخواهيم داشت.

در حقيقت اين سوره جايگاه شهيد را نشان مي‌دهد، تا جايي که بشر نمي‌تواند مقام رفيع شهيد را درک کند.

2- سوره آل عمران، آيه 139- 140

«و لا تهنوا و لا تخرنوا و انتم الاعلون ان کنتم مومنين»

«سست نشويد و اندوهگين نباشيد و شما برتريد، اگر هستيد مومنان»

اين آيه بعد از جنگ احد نازل شد، که مومنان در جنگ شکست خوردند. اينجا مي‌خواهد تذکر بدهد که اگر داراي ايمان استوار باشيد و براي هميشه برتريد و شما شاهدان و رهبران بر هم نيز هستيد.

3- سوره حج، آيه 58:

«والذين هاجروا في سبيل‌الله ثم قتلوا او ماتوا ليرزقنهم الله رزقا حسنا و ان‌الله لهو خير الرازقين»

«و آنان که در راه خدا از وطن هجرت گزيده و در اين راه کشته شده يا مرگ‌شان فرا مي‌رسد. البته خدا رزق و روزي نيکويي نصيب‌شان مي‌گرداند، که همانا خداوند بهترين روزي ‌دهندگان است.»

در اين آيه پاداش کساني که براي رضاي خدا هجرت را برگزيند، رزق و روزي خاص معرفي مي‌کند، يعني برندگان اين صحنه پاداش را از خود خدا مي‌گيرند. در حقيقت اين آيه ايجاد انگيزه مي‌کند و شارژ کننده براي کساني که مي‌خواهند در مقابل اهريمنيان ايستادگي کنند.

4- سوره آل عمران، آيه 169:

«و لا تحسبن الذين قتلوا في سبيل‌الله امواتا بل احياء عند ربهم يرزقون»

«مرده نپنداريد کساني که در راه خدا کشته مي‌شوند، بلکه زنده‌اند و نزد خداي خود روزي مي‌برند. »

در اين آيه تفاوت مردن معمولي با کساني که در راه خدا شهيد شدند، بوضوح ديده مي‌شود و يک پاداش بزرگ براي اين گروه در نظر گرفته شده است و آن روزي خوردن در نزد خداوند متعال مي‌باشد.

اين آيه از ويژگي‌هاي شهدا پرده برداشته که آنان زنده‌اند و تمام خصوصيات حيات را دارا مي‌باشند. از آثار حيات، روزي خوردن و ارزاق است که شهدا به نحو احسنت از آن برخوردارند.

5- سوره توبه، آيه 20:

«الذين ءامنوا و هاجروا و جهدوا في‌ سبيل‌الله باموالهم و انفسهم اعظم درجة عندالله و اولئک هم الفائزون»

«کساني که ايمان آورده و هجرت کرده و در راه خدا با مال و جانشان به جهاد پرداخته‌اند، نزد خدا مقامي هر چه والاتر دارند و اينان همان رستگارانند.»

در اين آيه جهاد گران با مال و جان در راه خدا را رستگاران معرفي کرده و سعادت آنها را تظمين کرده چرا که مقام‌شان در نزد خداوند بلند است يعني کساني که بي‌تفاوت به مستبد نيستند و در برابر کافران قيام مي‌کنند را تشويق مي‌کند و پاداش آنها را سعادت و مقام بلند و رستگاري معرف کرده است.

6- سوره نساء، آيه 73:

«ليقتل في سبيل الله الذين يشرون الحيوة الدنيا بالاخرة و من يقتل في سبيل‌الله فيقتل او يغلب فسوف نوتيه اجرا عظيما»

«مومنان بايد در راه خدا با آنان که حيات مادي دنيا را بر آخرت گزيدند جهاد کنند و هر کسي در جهاد به راه خدا کشته شود فاتح است زود باشد که او را اجري عظيم دهيم.»

در اين آيه ابتدا تکليف مومنان را مشخص مي‌کند که در برابر کساني که دنياي مادي را بر آخرت ترجيح دادند، بايد جهاد کنند. و حالا اگر در اين جهاد کشته شوند و چه فاتح هر دو را پيروز مي‌‌داند و پاداش عظيم مي‌دهد.

در آيات فوق شهدا را انسان‌هايي برجسته و بيدار معرفي مي‌کند و آنها را پيروز واقعي اين دنيا و آن دنيا و روزي خور در نزد خداوند و سعادتمند و فاتح و داراي مقام بلند و شاهد بر ديگر امت‌ها معرفي مي‌کند و پاداش شهدا را خداوند بر خود مفروض مي‌داند.