مباهات فضیلت اخلاقی نیکویی است که می تواند جایگزین مناسبی برای غرور باشد چه اینکه شبکه های مجازی هدایت شده از سوی استکبار جهانی تلاش عجیبی دارند تا جوانان کشور را از فضیلت مباهات دور نگه داشته و با دعوت آنان به سمت خود بینی و غرور سعی می کنند رذیله اخلاقی غرور را نوعی عزت و بزرگی جلوه دهند درحالی که غرور نه تنها بزرگی و عزت نیست بلکه صفت ناپسندی با منشاء نادانی و خیالات واهی است که در مقابل صفات کمالی مانند مباهات، تواضع و فروتنی قرار می گیرد.
شخص مغرور برخلاف موازین اخلاقی، خود را از همه کس و همه چیز بالاتر می پندارد و کاملا فراموش می کند که او هم مانند سایر بندگان الهی وظایف و مسئولیت هایی دارد که باید به نحو شایسته ای انها را به انجام برساند، اما در مباهات نه تنها غروری در کار نیست بلکه انسان وظیفه شناس خرسند و مسرور است از اینکه به مسئولیت هایش به نحو شایسته پرداخته و آنها را به انجام رسانده است.
جهت تبلور هرچه بیشتر صفت مباهات و جایگزین کردن آن با غرور کاذب باید هرچه بیشتر در شناسایی صفات مثبت و منفی خود در راستای وظیفه شناسی و مسئولیت پذیری کوشا باشیم چه اینکه منشاء غرور نادانی و جهل است همان گونه که در حدیثى از پیغمبر اكرم (صلی الله وعلیه وآله) علت غرور جهل و نادانی بیان شده حضرت در بیانی کوتاه اما جامع فرمودند: «غره جهله [1] جهل و نادانی انسان را مغرور کرده است» لذا در سایه آگاهی بخشیدن به انسان با تكیه بر مسئولیت پذیری، غرور و غفلت انسان مغرور درهم خواهد شکست و به تدریج مباهات در سایه انجام صحیح وظایف، جایگزین آن خواهد شد در واقع این شناخت مسئولیت هاست که به ما قدرت می بخشد، قدرتی كه با صفات مثبتی مانند مباهات به جنگ صفات منفی مانند غرور رفته و با تقویت مسئولیت پذیری مثبت خود آنها را از بین ببریم که این بهترین راه برای برطرف کردن موانع رشد و تعالی انسان است.

در نتیجه غرور صفتی منفی ناشی از نادانی است، كه در آن انسان فریفته شهوات شده و بر اثر احساس قدرتی مانند جوانی، مال، ثروت، مقام و … شخص مغرور شده، وظایف و مسئولیت های خود را در قبال خلق و خالق از یاد می برد و به خود گمان نیك و خوب برده و اعمال و افكار خود را درست می پندارند و این كار باعث خودخواهی، غرور و خودبرتر بینی فرد مغرور شده و خود را به هر كسی ترجیح و برتری می دهد. وقتی انسان در خودشناسی دقیق نباشد به اوهام کاذب و غرور دچار می شود یعنی فرد بجای اینكه در كنار اعمال، صفات و استعدادهای مثبت خود، كارها و استعدادهای منفی را دیده برطرف نماید تنها به صفات و اعمال خود فكر می كند. این سبب غفلت، نادانی و غرور او می شود.
اما مباهات برعکس غرور است مباهات افتخار مثبتی است که از علم و دانایی به وظایف ناشی می شود و آن وقتی است كه انسان احساس كند به وظیفه و تكلیف خود به نحو احسن عمل كرده و در مسیر انجام وظایف شیطان و هوای نفس نتوانسته خدشه ای به حس مسئولیت پذیری او وارد کنند، در سایه این آگاهی است که فضیلت مباهات با فضائل دیگری همانند تواضع و احترام به دیگران همراه شده انسان را دچار صفات ناپسندی مثل خودپسندی و عجب نمی كند اگر هم به خود افتخار می کند به دلیل موفقیت در مبارزه با نفس و شیطان است.
برای آنکه هرچه بیشتر به مباهات نزدیک شده از غرور فاصله بگیریم شایسته است راه های نرفته و مسئولیت های انجام نداده را در نظر بگیریم و بدانیم كارهای نیک ما یك از هزار مسئولیت انجام نشده است و دعا كنیم كه خداوند توفیق روز افزون به ما عنایت کند و پیوسته به یاد خدا باشیم، که یاد الهی باعث می شود كه انسان دائماً در حال توجه به وظایف باشد. انسان می تواند با حفظ حالت توجه، مطالعه، دعا، شنیدن نصیحت و سخنرانی، توسل به اهل بیت از حالت غرور دوری کرده حتی انجام اعمال خوب خود را مدیون خدا بداند كه قدرت و توفیق داده كه كار نیك انجام دهد که این مبنای شاکر بودن است و انسان را از مغرور بودن بر حذر می دارد.
در این راستا مطالعه زندگی پر از مباهات و مسئولیت پذیری بزرگان دین به خصوص رشد علمی و معنوی آنها و اعمال نیك و وظیفه شناسی آنها باعث می شود كه انسان خود را در مقایسه با آنها كوچك دیده انگیزه بیشتری پیدا كند كه وظایف و مسئولیت های بیشتری را با اخلاص فراوان به انجام شایسته رساند.
——————————————————————————–
پی نوشت:
[1]. طبرسی، محمد بن حسن، مجمع البیان، فی التفسیر القرآن، مشهد، آستان قدس رضوی، جلد 10 صفحه 449