? داستان آفرینش و چگونگی آغاز جهان و انسان، یکی از معروف ترین سوالاتی است که برای بشر مطرح شده و پاسخ به این سؤال، به تعداد فرهنگ ها و آیین های روی کره زمین است. چرا که فهم بخشی از هدف خلقت در گرو جواب به این سوال است که  «آغاز آفرینش جهان  چگونه بوده است؟».

 شاید به همین خاطر باشد که به جای مورخین و زیست شناسان  و باستان شناسان و…. ، عالمان دینی در صدد پاسخ به این پرسش برآمده اند. و اگر یافته های علمی و تجربی یک دانشمند زیست شناس (مثل داروین) مخالف گفته های عالمان دینی باشد، به شدت دنبال رد نظریات او می باشند هر چند سنخ دو علم (دین شناسی و زیست شناسی) متفاوت باشد.

? اگر بخواهیم به داستان های موجود درباره خلقت آسمان ها و زمین اشاره کنیم بحث به درازا می کشد چرا که  از استفراغ خورشید و ماه توسط غولی به نام «مبومبو» گرفته تا آنچه که ادیان ابراهیمی و کتابهای مقدس در این باره گفته اند، قصه های متفاوتی وجود دارد.

? در قرآن و احادیث شیعه و اهل سنت نیز نکات فراوانی درباره آفرینش اولیه و حوادث طبیعی وجود دارد. مرحوم علامه مجلسی در جلد 54 بحار الانوار تحت عنوان «السماء و العالَم» مفصل به این موضوع پرداخته است. 

 ?برخی از روایات با نتایج علمی امروزه به شدت در تضاد است. به عنوان مثال می توان به این حدیث که در منابع شیعه و اهل سنت اشاره کرد:?

?خداوند متعال زمین را آفرید و به ماهی دستور داد تا آن را حمل کند. [آن ماهی مغرور شد و] گفت: زمین را با قدرت خودم حمل کردم. خداوند ماهی کوچکی را آفرید و وارد بینی ماهی بزرگتر شد و این امر باعث شد ماهی بزرگتر بلرزد. و هر وقت خداوند اراده کند زمینی را بلرزاند ماهی کوچک را به ماهی بزرگ نشان می دهد. 

?(منابع شیعه: من لا یحضره الفقیه ج1 ص 542، علل الشرایع ج2 ص 554 باب علت زلزله، بحار الانوار ج57 ص 127 

منابع اهل سنت: تفسیر طبری ج1 ص 154، تفسیر قرطبی ج1 ص 256، الدر المنثور ج1 ص 106)

روایات مربوط حمل زمین توسط ماهی به قدری زیادند که  مجلسی اول آنها را همچون احادیث متواتر، انکار ناپذیرمی داند ?(لوامع صاحبقرانی ج5 ص 343) و برخی همچون مرحوم فیض کاشانی می فرماید: درک این احادیث در فهم ما نمی گنجد.?(الوافی ج26 ص 490)

? درباره اصل دحو الارض (گسترش زمین ) نیز باید گفت هم در قرآن و هم در روایات به آن اشاره شده است و برخی نیز تلاش های فراوانی انجام داده اند تا این واقعه را با نظریه Big bang تطبیق دهند که باید گفت اصل این واقعه انکار ناپذیر است اما جزئیاتی دارد که بررسی آنها سوالات بسیاری را مطرح می کند و هیچ راهی برای فهم دقیق نسبت به آنها وجود ندارد و بزرگان دین نیز چنین اعتقاداتی را از پیروانشان طلب نکرده اند.

اما اگر بخواهیم از ظاهر این روایات دست بکشیم و نگاهی فراتر از الفاظ به آنها داشته باشیم، می توان  گفت چون بیست و پنج ذیقعده مصادف با حرکت امام رضا ع از مدینه به مرو است، همین امر مصداقی از دحو الارض (گسترش اسلام از مکه و مدینه به سایر نقاط عالم) است. چرا که با مهاجرت آن حضرت و دیگر فرزندان موسی بن جعفر، گستره مرزهای اسلام حتی از قلمرو عباسیان فراتر رفت و این امربه تنهایی مصداق مهمی از دحو الارض می باشد. و شاید به همین علت باشد که مرحوم میرداماد زیارت امام رضا علیه السلام را با فضیلت ترین اعمال چنین روزی می داند